Studia Filologiczne UJK

Streszczenie

Norweska tłumaczka Ali Smith zauważa, że pisarka potrafi wsłuchiwać się „w to, jak używają języka osoby, do których on należy”. Uhonorowana w 2005 r. nagrodą Whitebread Award powieść Smith Przypadkowa doskonale demonstruje zjawisko polifonii narracyjnej: w utworze słyszymy przenikające się głosy pięciu różnych osób, które odpowiadają za swego rodzaju symetrię struktury fabularnej. Wydarzenia skupiają się wokół postaci Amber, tajemniczej, nikomu nie znanej kobiety, która nieoczekiwanie zjawia się w domku wynajętym na okres wakacji przez czteroosobową rodzinę Smartów. Każde z tej czwórki zmaga się z odmiennymi problemami, które na pewien sposób rozwiązuje interwencja Amber. Zaproponowana przez Smith struktura narracyjna wymaga użycia w przekładzie Przypadkowej pięciu różnych, odmiennie nacechowanych stylów. Podjęcie się tłumaczenia tej powieści oznacza także konieczność zmierzenia się z wieloma innymi problemami natury językowej: przekładem gry słów, wieloznaczności, zawiłości składniowych oraz intertekstualności obecnej tu na wielu poziomach. Niniejszy artykuł dokonuje przeglądu strategii zastosowanych przez polską tłumaczkę tekstu, Agnieszkę Andrzejewską, koncentrując się głównie na ocenie, do jakiego stopnia polski przekład zachowuje językową polifoniczność oryginału.