Studia Filologiczne UJK

Streszczenie

Celem niniejszego artykułu jest postawienie pytań dotyczących badań translacyjnych koncentrujących się na problematyce gender, a także zbadanie ich wpływu na codzienne praktyki tłumaczeniowe. Z perspektywy naukowej, kulturowy przełom w obrębie studiów translatorskich wynikający z zainteresowania filozofią post-strukturalną i dekonstruktywizmem, a bardziej ogólnie z nowej polityki tożsamości, można uznać za coś co wydaje się być oczywiste. Poniższy artykuł dowodzi, że w kraju takim jak Polska, gdzie nieobecność krytycznej teorii tożsamości była przez pewien czas zamierzona, powstała w oczywisty sposób dostrzegalna luka zarówno w podejściu tłumaczy, jak i w przyjmowaniu przetłumaczonych tekstów. Ta luka, która nawet do tej pory nie została w pełni zlikwidowana, znajduje również swoje odzwierciedlenie w braku językowych zwyczajów tak potrzebnych do wyrażenia różnych sposobów materializacji płci.
W świetle nowych polityk płciowych (wykorzystując termin Judith Butler) i po zakończeniu epoki feminizmu (nawiązując do frazeologii Luise von Flotow) kwestie związane z płcią i tłumaczeniem wydają się być sprawą jak najbardziej godną rozważenia, szczególnie w polskim kontekście. Zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę, że w instytucjach oświatowych, których nauczanie i badania są silnie oparte na założeniach i wartościach uniwersalnego humanizmu oraz w instytucjach życia publicznego, zróżnicowanie kulturowe, w tym kwestia płci, ma marginalne znaczenie. Artykuł pokazuje jak brak pewnych nawyków językowych oraz badań i nauczania akademickiego związanych z płcią są ze sobą powiązane i skutkują takimi tłumaczeniami tekstów, gdzie znaczące elementy są pomijane lub zniekształcone. Z pewnością można dowodzić, że polskie zmiany polityczne z 1989 r. Rzeczywiście ustaliły dyskursy wrażliwe na płeć jako marginalne, zbuntowane i wywrotowe wobec publicznie uzasadnionych porządków rzeczy.