Studia Filologiczne UJK

Streszczenie

Tekst dotyczy stereotypu Bułgara w niemieckim przewodniku po Bałkanach z początków XX w., z serii Meyers Reisebücher, renomowanego wydawnictwa Bibliografisches Institut, specjalizującego się w literaturze popularnonaukowej. Zamieszczona w przewodniku zwięzła charakterystyka Bułgara ogranicza się do uwag dotyczących pochodzenia (kwestie etnogenezy i języka), wyglądu i temperamentu, wyznania i sposobu życia. O ile utrzymana w konwencji literatury tego typu schematyczność nie jest niczym zaskakującym, o tyle stosunkowo najtrudniej (zwłaszcza na tle epoki) znaleźć wytłumaczenie dla radykalnego skontrastowania Serba i Bułgara – w szczególności jeśli chodzi o ocenę ich talentów wojskowych, a także poprzez (nasuwające się skojarzenia z kontekstem biblijnym) scharakteryzowanie ich odpowiednio jako „pasterza” i „rolnika”. Ponieważ w innych źródłach z epoki, w tym polskich i bułgarskich, odnajdujemy analogiczne opisy, prawdopodobnie jest to autoryzowana, „eksportowa” wersja (auto)stereotypu Bułgarów tego okresu, choć nie można wykluczyć, że są to echa jednej z narracji schyłku Imperium – martyrologicznej (z pozycji ofiary systemu, w kontekście stłumionych powstań).