Studia Filologiczne UJK

Streszczenie

Ukazanie na ikonie ciała, które „znika”, nie oznacza nienawiści do ciała, angelizmu czy spirytualizmu, ale wyraża ideę ciała przemienionego, „duchowej cielesności” (o. Sergiusz Bułgakow). Asceza to nie „święta” anoreksja; nie polega ona na walce z ciałem, ale na uczynieniu zeń świątyni Ducha. Ikona nie eksponuje sfery zmysłowej, erotycznej. Nie jest to świadectwo zanegowania tej sfery, ale wyraz szacunku dla jej świętości i intymności. Eros nie zostaje zniszczony, ale ukierunkowany na Boga. Jeśli ikona św. Marii Egipcjanki ukazuje ją jako osobę o nieokreślonej płci, nie oznacza to, że pustelnica odrzuciła tożsamość płciową, a ciało poddała maskulinizacji czy doprowadziła je do stanu „anielskiej nieokreśloności”. Owa androgyniczność to świadectwo bycia wolnym od rozpusty i zredukowania własnego ciała do sfery pożądania i użycia. Brak intymnych części ciała Jezusa (puste krocze) na niektórych ikonach Chrztu Pańskiego to nie forma symbolicznej kastracji. Ikonopisarz nie koncentruje się bowiem na cechach płciowych człowieka, ale na prawdzie jego istnienia.